Toggle Menu

Rhodiola (Altın Kök) Nedir?

Gündemdeki bir takviye de Rhodiola..

Rhodiola (Rhodiola rosea), salidroside içeren bir bitkidir. Salidroside, depresyonu iyileştirebileceği, stresi azaltabileceği, stresle ilişkili yorgunlukla mücadele edebileceği ve egzersiz performansını artırabileceği düşünülen aktif bir bileşiktir[1]. Salidroside, bitkinin köklerinden ekstrakte edilerek takviyelerde kullanılır.

Rhodiola’nın Kullanım Alanları

Rhodiola, vücudun aşağıdaki stres faktörlerine karşı direncini artırdığı için adaptogen olarak kabul edilir:

Çevresel stres faktörleri
Oksidatif stres
Anksiyete
Fiziksel egzersiz [2]

Rhodiola, depresyon, stresle ilişkili yorgunluk ve egzersiz performansı bağlamında incelenmiştir.

Depresyon

12 haftalık, 57 katılımcılı bir klinik çalışmada, rhodiola’nın konvansiyonel bir antidepresan terapi olan Zoloft’a (sertraline) kıyasla daha az antidepresan etki gösterdiği bulunmuştur. Ancak, rhodiola’nın Zoloft’a kıyasla daha elverişli bir yan etki profiline sahip olduğu gözlemlenmiştir.

Araştırmacılar, rhodiola’nın konvansiyonel antidepresanların yan etkilerine karşı intolerant olan insanlar için potansiyel bir tedavi alternatifi olabileceğini öne sürmüşlerdir.

Ancak, çalışma hafif ila orta dereceli majör depresif bozukluğu (MDD) olan kişiler üzerinde yapıldığı için, daha şiddetli MDD’li bireylerin rhodiola’dan faydalanıp faydalanmayacağı belirsizdir. [3]

18 ila 50 yaş arasındaki 100 katılımcıyla 12 haftalık bir çalışmada, hafif ila orta dereceli depresyonu olan kişiler, kontrol grubu (bir sertraline tablet + iki plasebo kapsül), yüksek doz rhodiola grubu (bir sertraline tablet + iki rhodiola kapsül) ve düşük doz rhodiola grubu (bir sertraline tablet + bir plasebo + bir rhodiola kapsül) olarak üç gruba ayrılmıştır. [4]

Üç grup arasında, günlük yüksek doz rhodiola alan hafif ila orta dereceli depresyonlu kişiler, 12 hafta boyunca depresyon belirtilerinde en büyük azalmayı göstermiştir.

Rhodiola’nın şiddetli MDD’li ve 50 yaş üstü bireylerde etkinliğini belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Stresle İlişkili Yorgunluk

Rhodiola’nın stresle ilişkili yorgunluk üzerindeki etkisi, 20-55 yaş arasındaki 60 kişi üzerinde 28 gün boyunca değerlendirilmiştir.6 Plasebo grubuna kıyasla, rhodiola grubunda yorgunluk belirtilerinde anlamlı bir pozitif değişiklik gözlenmiş ve 28 günlük tedavi sonrası kortizol (bir stres hormonu) seviyeleri anlamlı derecede azalmıştır.

Rhodiola’nın stresle ilişkili yorgunluğu azaltmadaki etkinliğini doğrulamak için daha titiz çalışmalar gerekmektedir. [5]

Egzersiz Performansı

10 direnç antrenmanı yapmış erkek katılımcıyla yapılan kısa süreli rhodiola takviyesi çalışmasında, bench press egzersizi sırasında ortalama barbell hızında plasebo’ya kıyasla artış gözlenmiştir.

Direnç egzersiz performansının artırılmasına rağmen, örneklem büyüklüğünün küçük olması ve sonuçların antrenman yapmamış kişiler veya kadınlarda geçerli olup olmadığının belirsiz olması önemlidir. [6]

Başka bir çalışma, 18 ila 24 yaş arasındaki 11 kadın katılımcı üzerinde rhodiola takviyesinin anaerobik egzersiz performansı üzerindeki etkilerini incelemiştir.

Çalışma, egzersiz denemesinden üç gün önce ve denemeden 30 dakika önce rhodiola takviyesi almanın anaerobik kapasiteyi artırdığını ve böylece anaerobik egzersiz performansını iyileştirdiğini bulmuştur. [2]

Ancak, rhodiola’nın anaerobik egzersiz performansını artırmadaki rolünü netleştirmek için daha büyük örneklem ve daha çeşitli popülasyonlarla yapılan çalışmalar gerekmektedir.

Takviye kullanımı bireyselleştirilmeli, bir doktor ve diyetisyen tarafından değerlendirilmelidir. Hiçbir takviye, hastalığı tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek için tasarlanmamıştır.

Rhodiola’nın Yan Etkileri Nelerdir?

Bazı çalışmalarda rhodiola’nın yaygın yan etkileri şunlar olabilir:

Sinirlilik
Baş dönmesi
Mide bulantısı
Mide rahatsızlığı

Klinik çalışmalarda ciddi yan etkiler bildirilmemiştir. [3,4]

Tabii şunu unutmayalım; Her bireyin vücudu farklı bu nedenle alerji riski taşıyabilir.

Aşağıdaki gruplar bazı klinik çalışmalardan hariç tutulmuş olup, bu nedenle rhodiola’nın bu bağlamlarda etkinliği ve güvenliği belirsizdir:

18 yaşın altındakiler
Tıbbi olarak kabul edilebilir bir doğum kontrol yöntemi kullanmayan çocuk sahibi olma potansiyeline sahip kişiler
Psikotik bozuklukları olan kişiler
Madde kullanımı bozukluğu veya bağımlılık bozukluğu olan kişiler
Panik bozukluğu olan kişiler
Demanslı kişiler
Kemoterapi kullanımı
Monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI’ler) kullanımı 14 gün içinde
Antidepresan, ruh hali düzenleyici veya antipsikotik ilaç kullanımı beş eliminasyon yarı ömrü içinde (yani, ilacın vücudunuzda denge durumuna ulaşması için geçen süre)

Özet

Adaptogenik bir bitki olan rhodiola üzerine yapılan araştırmalar, depresyon, stres, yorgunluk ve egzersiz dayanıklılığında umut verici sonuçlar gösteriyor gibi görünse de etkinliğinin doğrulanması ve uzun süreli kullanımda etkilerinin gözlemlenmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.Güvenlik açısından, Rhodiola’nın genel olarak iyi tolere edilmesine rağmen, belirli ilaçlarla etkileşim potansiyeli ve bazı sağlık koşulları altında kullanımı risk oluşturabilir. Bu nedenle, Rhodiola takviyesi düşünülüyorsa, öncelikle bir uzman görüşü alınmalıdır. Gelecekte yapılacak daha kapsamlı araştırmalar, Rhodiola’nın etkinliği ve güvenliği konusunda daha net bilgiler sağlayacaktır.

Kaynaklar:

Ivanova Stojcheva E, Quintela JC. The effectiveness of Rhodiola rosea L. preparations in alleviating various aspects of life-stress symptoms and stress-induced conditions-encouraging clinical evidence. Molecules. 2022 Jun 17;27(12):3902. doi:10.3390/molecules27123902
Ballmann CG, Maze SB, Wells AC, et al. Effects of short-term Rhodiola rosea (golden root extract) supplementation on anaerobic exercise performance. J Sports Sci. 2019;37(9):998-1003. doi:10.1080/02640414.2018.1538028
Mao JJ, Xie SX, Zee J, et al. Rhodiola rosea versus sertraline for major depressive disorder: A randomized placebo-controlled trial. Phytomedicine. 2015;22(3):394-399. doi:10.1016/j.phymed.2015.01.010
Gao L, Wu C, Liao Y, Wang J. Antidepressants effects of Rhodiola capsule combined with sertraline for major depressive disorder: A randomized double-blind placebo-controlled clinical trial. J Affect Disord. 2020;265:99-103. doi:10.1016/j.jad.2020.01.065
Ross SM. Rhodiola rosea (SHR-5), part I: A proprietary root extract of Rhodiola rosea is found to be effective in the treatment of stress-related fatigue. Holist Nurs Pract. 2014;28(2):149-154. doi:10.1097/HNP.0000000000000014
Williams TD, Langley HN, Roberson CC, et al. Effects of short-term golden root extract (Rhodiola rosea) supplementation on resistance exercise performance. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(13):6953. doi:10.3390/ijerph18136953

Eğer sağlıklı yaşam ve takviye kullanımı hakkında daha fazla bilgi almak veya size özel bir beslenme programı oluşturmak isterseniz, benimle diyetisyen danışmanlığı için iletişime geçebilirsiniz.